Heersers van de Nacht (1)
Maria de Lourdes vertelt over haar jeugd en beginjaren als artieste
Interview anno 1985

       Eén van de bekendste radio- en tv-journalisten van Mexico is Cristina Pacheco, een tv-persoonlijkheid min of meer te vergelijken met Sonja Barend. Echter Cristina Pacheco maakt voornamelijk reportages over het Mexicaanse volk. Jaren geleden had zij een radioprogramma genaamd 'Los Dueños de la Noche', letterlijk 'De Bezitters van de Nacht', maar beter klinkt misschien 'De Heersers van de Nacht'. Aan de hand van de inhoud van het interview schat ik dat deze uitzending met María de Lourdes uit de jaren tachtig is, rond 1985 gok ik. Kenmerkend voor dit programma was dat het geen echte interviews waren, maar meer ontspannen gesprekken voor de vuist weg.
       Deze uitzending met María de Lourdes gaat voornamelijk over haar kindertijd en de aanloop van haar carrière. Ik heb de vertaling zo letterlijk mogelijk gedaan. Soms worden misschien dingen herhaalt of zinnen niet afgemaakt, maar dat heb ik allemaal gehandhaafd om het gesprek zou getrouw mogelijk weer te geven. Ik onderbreek slechts enkele malen om een *kleine aanvulling te geven. 
       De woorden van María de Lourdes zijn weergegeven in normaal lettertype, die van Cristina Pacheco in cursief.

       Dank je wel voor je uitnodiging tot dit gesprek. Iets wat ik heel graag doe, om altijd dicht bij mijn publiek te staan. .. (ontbreekt vraag)... Ik ben tevreden over de tijd waarin ik geboren ben, onder een mooi sterrenbeeld, steenbok. Uiteraard kan ik me niet precies herinneren wanneer ik geboren ben. Ha, ha, natuurlijk niet, geen idee, ha, ha, ha. Maar nu terugkijkend ben ik tevreden met mijn tijdperk en wat ik daarin heb mogen doen.
       .. (ontbreekt vraag)... Ik woonde samen met mijn familie, met mijn moeder vooral. Nou ja, met mijn vader ook natuurlijk, maar terugdenkend aan de kindertijd herinnert men zich meestal meer de moeder, tenminste in mijn geval wel. We waren een familie, economisch gezien met veel gebreken, maar we hadden het goed met elkaar. Mijn vader was een goed mens, mijn moeder is dat nog, zij leeft nog steeds.*(Maria de Lourdes' moeder overleed op 11 juli 2004; CV) En mijn herinneringen gaan vooral terug naar de verschillende buurten waarin we leefden, naar mijn oma die me soms meenam naar de kerk. Welke kerk, María de Lourdes? Oh, dat kan ik me niet precies herinneren. In welke wijk? In die tijd woonden we dicht bij de Calzada de Guadalupe. Mijn oma nam me soms mee naar een soort genezer, geloof ik. Ik herinner me het niet precies; ik was nog heel klein. En, zoals ik al zei, ook naar de kerk. Wat ik nog goed weet is dat ik toen al zong. In de kerk? Ja, misschien in het kerkkoor, dat weet ik niet meer zeker, maar ik herinner me dat ik toen al zong.
       Verder herinner ik me dat later, iets ouder, maar nog steeds als klein meisje, mijn ouders me onder-brachten in een internaat. Waar was dit internaat? In de wijk San Angel. Het was een internaat van Franciscaanse nonnen in de straat Pimentel 10. Het was een woonhuis dat, naar ik aanneem, geleend werd aan deze nonnen om meisjes uit arme gezinnen op te vangen. Waarom moest je naar dit internaat? Mijn ouders besloten daartoe. Misschien door onze economische situatie was het voor hun niet mogelijk ons naar dure scholen te brengen. Daarom brachten ze mijn zus en mij daar onder.

       Ik herinner me uit die tijd de feesten ter afsluiting van het jaar. We voerden een toneelstuk op, waarin alle meisjes zogenaamd een dagje er op uit gingen om 'anguílas' *(heel kleine aaltjes; CV) te vissen. Ik weet nog dat ik heel stoer wilde doen en de grootste wilde vangen, waardoor ik in het water viel en door en door nat was. Dat soort details herinner ik me nog. Hoe dit toneelstuk heette, weet ik niet meer. Daar ontving je je eerste applaus? Hmm, ja, ze zullen wel geklapt hebben, maar laat ik eens denken. Ik heb deze periode vaak geanalyseerd en wat gebeurde was dat, tot jaloezie van de andere meisjes, ik altijd gekozen werd voor de belangrijke rollen. Oftewel, je werd benijd door je klasgenootjes. Ik denk het wel, achteraf analyserend. In die tijd had ik dat niet in de gaten. Hoe werd die jaloezie geuit? In ruzietjes onderling. Het wordt een lang verhaal als ik alles met elkaar in verband zou brengen. Maar..., ik zocht de vriendschap van deze meisjes op, herinner ik mij nu, en het kostte mij moeite deze vrienschap te winnen. Ze sloten mij buiten. Heb je nog wel eens enkele van deze klasgenootjes teruggezien? Jawel, er zaten namelijk nichtjes van mij op hetzelfde internaat en die zie ik weliswaar niet vaak, maar zo af en toe ontmoeten we elkaar. En hoe kijken ze nu tegen je aan? Ik geloof dat ze mij en mijn werk wel waarderen. Ze weten dat ik hard heb gewerkt om mijn plekje te veroveren. Ook al laten ze het misschien niet zo vaak merken, omdat we elkaar weinig zien. Ik heb één neef die ik wat vaker zie en hij zegt wel geregeld dat hij me zeer bewondert.

       Ik weet dat als het publiek nu hier aanwezig kon zijn en María de Lourdes live zou horen, ze haar zouden zeggen: ,,We bewonderen je zeer, María de Lourdes''. Trouwens, is dat je doopnaam? Ja, ik heet María de Lourdes Pérez López. Meneer Cardona van radiostation La Q vond het met de achternamen te lang en stelde voor het bij María de Lourdes te houden.
       María de Lourdes begon haar carrière achter de microfonen van La XEQ, maar nog voor die tijd moest ze op reis, zoals ze me vertelde, naar Salamanca, Guanajuato. Om muziek te studeren zult u denken, maar nee... handel. Had je niet in de gaten wat een schitterende stem je had? Ik wist en heb altijd geweten dat ik wilde zingen. Alleen, in die tijd was ik nog heel klein en moest ik mij voegen naar de beslissingen van mijn ouders. Zij besloten dat ik daar zou studeren, een korte opleiding, om snel aan het werk te kunnen. En dus gehoorzaamde ik en vertrok ik naar Salamanca, naar familieleden. Broers van mijn vader, ouders van de nichtjes die bij mij op het internaat zaten. Gedurende één jaar studeerde ik handel. Waarschijnlijk wilden ze dat ik boekhoudster zou worden. Maar aangezien er inkomsten nodig waren, studeerde ik slechts één jaar, waarin ik wat basisdingen leerde, zoals tikken. Daarna wilden mijn ouders dat ik weer terug naar Mexico zou gaan om met werken te starten, zodat ik thuis economisch gezien bij kon dragen.
       Waar had je je eerste baantje, María de Lourdes? Ook bij familieleden, broers van mijn vader, die een zaak in huishoudelijke apparaten hadden. En was je een goede verkoopster? Nee, ik schreef meer. Ik deed vrij onbelangrijk werk; ik was nog een jong meisje zonder enige ervaring. Door mijn verblijf in het internaat was ik heel introvert geworden, heel verlegen. Ik was zelfs bang voor de telefoon, dat zegt genoeg. Voor mijn werk moest ik bijvoorbeeld soms naar de bank. Daar voelde ik me zó verloren in de ruimte. Doordat ik zo'n tijd bij de nonnen afgesloten had geleefd, was de wereld daarbuiten in één keer heel anders.

"zaak in huishoudelijke apparaten"

       Was je bang voor mensen, voor mannen, jongens?  Voor alles, ik was een bang vogeltje. Ik voelde me altijd bezwaard, ik vond het eng alleen over straat te gaan. Maar toch, zoals ik al zei, was ik me er altijd van bewust dat ik wilde zingen. Zelfs toen ik nog zo jong was. Zelfs toen ik werkte, omdat ik thuis geld in het laadje moest brengen. Als het even kon zong ik, wat toch wel een verdienste was, gezien het feit dat ik zo verlegen was. Ongelooflijk!  Maar waar! Soms ging ik naar feestjes van familieleden van mijn moeder, waar gezongen werd. Zij wilde dan dat ik ook zong en ik deed dat maar al te graag. Op één van die feestjes leerde ik iemand kennen, die mij vroeg waarom ik niet zang studeerde. Op die manier, ondanks het werk, doordat ik de gelegenheid had soms op feestjes te zingen, werd het mij nog duidelijker dat dat was wat ik wilde: zingen. De persoon die mij aanraadde zanglessen te nemen, stelde mij voor aan José de Jesús Morales. 'El Maestro'?  *(Letterlijk zou ik dit met meester of leraar moeten vertalen, maar in dit geval wil Pacheco tevens respect uitdrukken voor de persoon. José de Jesús Morales was in die tijd één van de beroemdste zangleraren; CV). Ja, met hem begon ik te studeren. Ik kon nog steeds om financiële redenen het werk niet verlaten, maar het was in die periode dat ik definitief besloot dat ik niet wilde werken. Dat ik me volledig wilde toewijden aan de muziek. Je wist dat je wilde zingen, maar wist je ook al dat je je wilde specialiseren in de Mexicaanse traditionele muziek?  Nee, ik wist alleen dat ik wilde zingen. Op dat moment wist ik nog niet welk genre. Ik luisterde in die tijd veel naar bolero´s. Het trio 'Los Diamantes' was toen erg in. Zij zongen vooral bolero's en mij lokte het erg ook dit soort liedjes te zingen.

Maria bij La XEQ

       Wat voor auditie moest je doen? Ik moest een liedje zingen. Weet je nog welke? Precies weet ik het niet meer. In die tijd waren liedjes van Tomás Méndez in de mode, 'Gorrioncillo pecho amarillo', 'Cucurucucu Paloma'. Toen meneer Cardona mij zag, wetende dat ik nog niet professioneel was, zei hij dat ik niet mijn heil elders moest gaan zoeken. Dat hij me een kans zou geven in programma's van een kwartier bij La Q, waarin nieuwe artiesten de kans kregen. Sommigen echter hadden toch al jaren ervaring en zongen heel goed. Ik was echter nog een groentje. Meneer Cardona zag toch wat in mij. En aan de ene kant was de kans die hij me gaf een uitkomst en ik was uiteraard gelukkig te mogen zingen bij zo'n belangrijk station, maar aan de andere kant ... , ik had werkelijk geen enkele ervaring. 
       Maar ze gaven je het baantje. Wanneer trad je voor het eerst de studio binnen om te zingen? Dat moet geweest zijn rond 1956, de precieze datum weet ik niet meer. Weet je niet meer welke kleding je droeg? Iets speciaals moet je toch gedaan hebben die dag. Ik ging normaal gekleed. Het was een programma zonder publiek, het waren programma's ... Opgenomen? Nee, live, maar zonder publiek, in de studio. Ik kleedde me zo goed als ik kon, want eerlijk gezegd had ik geen geld om mooie kleren te kopen, noch wist ik hoe ik me op moest maken. Maar goed, ik was nog jong en de mensen mochten mij wel zoals ik was, zoals meneer Cardona. Hij gaf mij ooit de raad, waarschijnlijk vond hij me te dun: ,,U zou wat meer moeten eten, een paar goeie lappen vlees en tomaten.'' En misschien omdat ik nog een jong meisje was en veel enthousiasme toonde om te zingen, ik denk dat dat wel op viel, wilde hij me helpen. En dat deed hij door de kans die hij me gaf. De rest moest ik zelf doen.
       Dat radioprogramma van een kwartiertje had een naam? Ja, die eerste programma's ..., nee, nee, dat was later. 'Pida su canción' *('Vraag uw lied'; CV) was een programma waaraan ik meedeed, maar later. Die eerste programma's ..... Hoe was 'Pida su canción'? Bij 'Pida su canción' werkten verschillende artiesten zoals Roberto G. Rivera, een meisje genaamd Amapolita, Paloma Tapatía ook, verschillende zangers. Wij presenteerden ons en het publiek belde om een liedje aan te vragen. Wij vertolkten dat dan. Wat mooi!

Ik herinner me trouwens nog iets van die eerste programma's van een kwartier. Bij de allereerste kans die ik daar kreeg kwam de mariachi niet opdagen. Wat een ellende! Wat deed je toen? Nou ja, ik kon dus niet zingen. Weer een teleurstelling voor mij, maar ook weer een leuk gebaar van meneer Cardona, toen hij me zo teleurgesteld zag, doordat ik niet had kunnen zingen. Mijn mensen die met mij mee waren gekomen om mij te steunen bij mij eerste optreden, zaten nog steeds op mij te wachten, maar er gebeurde niks. Om me wat te troosten nodigde meneer Cardona me uit voor een programma dat elke zaterdag werd uitgezonden. Een programma van meer niveau en nu wel met publiek. Ik weet nog dat ik toen wel met het probleem zat wat ik aan moest trekken. Ik had niks en ook geen geld, noch kennis van kleding. Op één of andere manier lukte het me een donkerblauwe rok te kopen met witte bloemetjes daarop geborduurd en een wit bloesje. Ik maakte me zo goed mogelijk op en zo presenteerde ik me in dit programma. Daar was ook het trio Los Aguilillas, die al heel lang professioneel en goed bezig waren. Maar toch ontving het publiek mij goed. Zo kwam het dat ik een sprong kon maken van het programma van een kwartiertje naar dit beter gerenomeerde programma, doordat de mariachi niet kwam opdagen.
       Uiteraard was ik heel blij dat mij deze kans was gegeven, maar aan de andere kant was ik nog een groentje, helemaal nog niet profesioneel. En nerveus natuurlijk, maar ook heel blij dat ik het mocht doen. Ik denk dat deze vreugde, deze wens daar te zijn, mij de kracht gaf het goed te doen. En ik geloof dat ik een goede indruk achterliet.
       Daar werd besloten of besloot je, beter gezegd, dat je zangeres wilde worden van Mexicaanse traditionele muziek? Hmm, eens kijken, ik geloof dat ik dat nog niet echt in de gaten had. Ik wist niet wat ik wilde zingen. Zoals ik al zei luisterde ik graag naar de boleros van 'Los Diamantes' en ook naar de Mexicaanse muziek die de beroemde zangers uit die tijd vertolkten. Wie waren beroemd in die tijd?  Flor Silvestre, La Prieta Linda, Lola Beltrán, Amalia Mendoza, er waren veel grote namen. En bovendien grote zangeressen met elk hun eigen stijl, door de jaren heen bewaard. La Prieta Linda is nog steeds actief, Flor Silvestre treedt nog op en Doña Lola helemaal. Elk uiteraard met natuurlijke veranderingen die men ondergaat met de tijd en dat is prachtig. Precies, maar voor mij was het in die begintijd wel moeilijk door te breken, want ze verdedigden allemaal hun plekje en lieten niet graag een ander toetreden. Zeker omdat ze dachten dat ik het niet zou kunnen, omdat ik een heel andere stijl had.

Lola Beltrán

       Maar toch had je een vlotte carrièrestart. Ja, het was goed dat ik besloot met werken te stoppen. Ik moest die beslissing nemen, ookal veroorzaakte het problemen. Ik kreeg weliswaar kansen, maar er werd niet veel betaald, 10 of 7 pesos. En geen zekerheid. Geen zekerheid, want soms had je één of twee optredens en soms niks. Dus het was een risico het werk op kantoor te verlaten, waar ik een vast inkomen had. Maar ik merkte dat als ze me belden voor een programma, dat niet te combineren was met mijn werk. Dat was voor mij vreselijk, want ik wilde zingen. Vandaar dat ik stopte. Mijn ouders, of beter gezegd mijn vader, was er niet over te spreken dat ik een zangcarrière zou beginnen. Mijn ooms, die me geholpen hadden gedurende het jaar dat ik handel studeerde, waren het er ook niet mee eens. Ze zeiden dat ze me een korte opleiding zouden betalen. Een typecursus, steno, dat soort dingen. Maar nee, ik zei dat ik het risico wilde nemen en door wilde gaan met zingen. Uiteraard bracht het problemen, want ik verdiende niet meer hetzelfde. Veel minder en soms niks. Mijn ouders waren soms haast wanhopig en vroegen of ik alsjeblieft niet elders werk kon gaan zoeken om weer thuis bij te kunnen dragen, want we waren een grote familie. Dat wilde ik vragen. Hoeveel waren jullie? We waren met z'n tienen en ik was één van de oudsten, de derde. En dus was er geld nodig thuis. Het was zelfs zo, dat ondanks de kansen die ik kreeg bij La XEQ, ik toch nog op zoek ging naar ander werk om te kijken of het me daar beter af ging, maar het lukte niet. Ik weet nog dat ik op pad ging met mijn zus. We vonden wel wat, maar ik voelde me zo ongelukkig, dat ik de volgende dag niet meer terugkeerde. En dus ging ik door op mijn manier, ook al voelde ik me beroerd, omdat mijn ouders me bleven verzoeken om economisch gezien bij te dragen. Maar ik hield vol ondanks de berispingen en kritiek van mijn ouders. Maar wat mooi dat je wist te luisteren naar de stem van jouw roeping. Zo niet, dan was je nu een goede kantoormedewerkster geweest, wat een respectabel beroep is, maar niet het jouwe. Jouw toekomst lag bij de muziek. Precies. Ik denk dat dat een belangrijke les is die María de Lourdes ons leert, dat wanneer iemand echt in iets gelooft, dan ook trouw moet zijn aan die roeping en aan die liefde. En daarnaast het doen uit liefde zonder te denken: 'ik ga veel geld verdienen', 'ik ga applaus krijgen', 'ik word rijk'. In de eerste plaats doe ik het uit liefde voor iets wat me fascineert en daarna de rest. Ik dacht nooit aan het geld. Juist!  Ik dacht alleen maar aan zingen.

Pagina met inkomsten uit 1955

       Bij de radio had je snel voet aan de grond, maar later bij de tv ook en bovendien met een belangrijk figuur binnen de Mexicaanse kunst, ik heb het over Loco Valdés. Ja, in de tijd dat ik bij La Q zat, had Roberto Kenny daar een belangrijke functie en ook hij had oog voor de manier waarop ik het Mexicaanse lied interpreteerde. Hij bevool me aan bij de programmamakers opdat ze me een kans zouden geven. Al snel kreeg ik die kans daar, ookal had ik nog steeds geen ervaring, want het was heel snel na mijn debuut in La Q. En bovendien was de tv nog heel nieuw. Er was nog heel weinig mogelijk en in jouw geval, wat wist je nou helemaal van tv? Ik wist niks. Wat gebeurde er toen je voor het eerst een tv-studio zag met camera's, floormanagers en al die ingewikkelde dingen? Nou, mijn ijver deed me vele dingen overwinnen. Ik wilde zingen en daar deed ik alles voor. Ik kreeg de kans bij Loco Valdés die het programma presenteerde, zoals jij al zei, en daarmee had hij veel succes. 'Variedades del mediodía'. Ja, sommigen hadden kritiek op het programma, maar velen keken dagelijks met veel plezier en het programma had veel kijkers, door de malle sketches van Loco Valdés. Dus toen ik voor het eerst op tv kwam, zag direct een groot publiek mij. Ik kreeg het commentaar dat ik te serieus was, dat ik niet lachte. Ja?? Zo was ik, maar ik wist mezelf toch zo te stimuleren om voor de camera te staan, zonder enige ervaring. Wat betekende voor jou het oog van camera? Ik vond het mooi. Was je niet bang?  Nee, ik was niet bang. Ik kreeg te horen dat ik te serieus was, maar ik wist niet wat ik moest doen om niet serieus te lijken. Het kwam niet door angst. Dat overwon ik door de wens daar te staan.

"Pelicula" 1963

"Noches Tapatias" 1967

 Pagina 2 > 

 Back